De EU-wegenkostenrichtlijn (of eurovignettenrichtlijn) is een EU-brede basis voor het heffen van wegenbelasting. Deze nieuwe richtlijn omvat een nieuw systeem voor de vermindering van de CO₂-emissies, waarmee de CO₂-voetafdruk van het verkeer moet worden verminderd. Daarom moet de wegenbelasting met het oog op klimaatbescherming EU-breed volgens de CO₂-emissieklasse van de voertuigen worden gedifferentieerd.

De toewijzing van een voertuig aan een van de vijf CO₂-emissieklassen vindt plaats volgens de datum van eerste goedkeuring, de voertuigsubgroep en de specifieke CO₂-emissiewaarde.
Tot op heden werden alleen voor de voertuigsubgroepen van de voertuiggroepen 4, 5, 9 en 10 CO₂-referentiewaarden vastgelegd, die jaarlijks dalen. Beginnend met 2019 is er voor elke voertuigsubgroep een CO₂-emissiereductiecurve (tot 2025 reductie met 2,5%/jaar, tussen 2026 en 2030 3,0%/jaar). De reductie van de CO₂-referentiewaarde vindt altijd plaats voor de periode van 01-07 tot 30-06 van het volgende jaar plaats.
De procentuele afwijking van de specifieke CO₂-emissiewaarde van het voertuig ten opzichte van de CO₂-referentiewaarde van de CO₂-subgroep op het tijdstip van de classificering bepaalt de CO₂-emissieklasse van het voertuig.
Voor bussen en campers zijn er momenteel nog geen CO₂-referentiewaarden, deze worden automatisch toegewezen aan de CO₂-emissieklassen 1 – Uitzondering: emissievrije voertuigen worden aan CO₂-emissieklasse 5 toegewezen.

Met de calculator CO₂-emissieklasse kunt u in een paar klikken de CO₂-emissieklasse bepalen.

De toewijzing van de voertuigen vindt plaats in verschillende voertuiggroepen en voertuigsubgroepen. Tot op heden werden alleen voertuiggroepen 4, 5, 9 en 10 met hun voertuigsubgroepen gedefinieerd. Zo bestaat bijvoorbeeld de voertuiggroep 4 uit drie voertuigsubgroepen: 4UD (urban delivery - stadsverkeer), 4RD (regional delivery - distributietransport), 4LH (long haul - langeafstandsverkeer). Daarbij heeft elke voertuigsubgroep een bepaald gebruiksprofiel, wat zich onderscheidt aan de hand van as- en chassisconfiguratie, motorvermogen en cabinetype.

Er zijn vijf CO2-emissieklassen, waarbij CO2-emissieklasse 1 de slechtste en CO2-emissieklasse 5 de beste is.

• De CO₂-emissieklasse 5 omvat emissievrije voertuigen zonder verbrandingsmotor (met zuivere elektrische aandrijving of met aandrijving met waterstofbrandcel) en voertuigen met een verbrandingsmotor waarvan de CO₂-emissies minder dan 1 g CO2/kWh of minder dan 1 g CO2/km bedragen.
  
  
• Onder de CO₂-emissieklasse 4 vallen emissiearme voertuigen waarvan de specifieke CO₂-emissies meer dan 50% onder de voertuigsubgroepspecifieke CO₂-referentiewaarde liggen.
  
  
• De CO₂-emissieklasse 3 omvat voertuigen waarvan de specifieke CO₂-emissies op het tijdstip van de eerste goedkeuring met meer dan 8% onder de voertuigsubgroepspecifieke CO₂-referentiewaarde liggen.
  Bij voertuigen van CO₂-emissieklasse 3 vindt zes jaar na de eerste goedkeuring en daarna alle volgende zes jaren een nieuwe controle en indien nodig herclassificering plaats.
  
  
• Bij de CO₂-emissieklasse 2 liggen de specifieke CO₂-emissies op het tijdstip van de eerste goedkeuring met meer dan 5% onder de voertuigsubgroepspecifieke CO₂-referentiewaarde.
  Bij voertuigen van CO₂-emissieklasse 2 vindt zes jaar na de eerste goedkeuring en daarna alle volgende zes jaren een nieuwe controle en indien nodig herclassificatie plaats.
  
  
• Onder CO₂-emissieklasse 1 vallen voertuigen, die niet aan een hogere CO₂-emissieklasse kunnen worden toegewezen. Dit kan met name dan het geval zijn, wanneer de CO₂-emissies de voertuigsubgroepspecifieke CO₂-referentiewaarde overschrijden of wanneer er geen geschikte bewijsstukken werden ingebracht. Toewijzing aan CO₂-emissieklasse 1 vindt ook plaats wanneer er nog geen CO₂-referentiewaarde beschikbaar is.
  Op dit moment is er geen CO₂-referentiewaarde voor bussen, campers en enkele zware bedrijfsvoertuigen. Daarom worden zij voorlopig aan CO₂-klasse 1 toegewezen – Uitzondering: emissievrije voertuigen worden aan CO₂-emissieklasse 5 toegewezen. Ook voertuigen met een eerste datum van goedkeuring vóór 01-07-2019 worden automatisch toegewezen aan CO₂-emissieklasse 1.

Bij voertuigen die aan CO₂-emissieklasse 2 of 3 werden toegewezen vindt zes jaar na de eerste goedkeuring en vervolgens alle volgende zes jaren een nieuwe controle en indien nodig een herclassificatie plaats, omdat de specificaties ten aanzien van CO₂-reductie op het tijdstip van de nieuwe controle strenger zijn dan op het tijdstip van de eerste goedkeuring. Dat betekent, dat in de loop van de controle aan deze voertuigen een lagere CO₂-emissieklasse zou kunnen worden toegewezen.
Emissiearme en emissievrije voertuigen worden niet opnieuw geclassificeerd en blijven in de oorspronkelijk vastgestelde CO₂-emissieklasse.

De toewijzing van een voertuig aan een van de vijf CO₂-emissieklassen is afhankelijk van de datum van eerste toelating. Vanaf juli 2019 zijn er CO₂-referentiewaarden vastgesteld, die elk jaar met een procentuele waarde afnemen. Voertuigen met een eerste toelatingsdatum vóór 1 juli 2019 vallen altijd in CO₂-emissieklasse 1, omdat er voor hen geen CO₂-referentiewaarden zijn, tenzij ze emissievrij zijn en dus recht hebben op CO₂-emissieklasse 5. De vermindering van deze CO₂-referentiewaarde geschiedt altijd voor de periode van 01.07-30.06 van het volgende jaar. Een voertuig met een eerste toelating op 30 juni van een jaar kan dus in een andere CO₂-emissieklasse vallen dan een technisch identiek voertuig dat een eerste toelating heeft op 1 juli van hetzelfde jaar.